بافت فرش‌های ابریشم کف ساده قم یکی از فرآیندهای دقیق و پیچیده است که به دقت و ظرافت بالای هنرمندان نیاز دارد. این فرش‌ها به دلیل استفاده از ابریشم طبیعی و بافت دست‌باف، ارزش هنری و مالی بالایی دارند. در اینجا مراحل بافت یک فرش ابریشمی کف ساده قم را به‌طور کامل شرح می‌دهیم.

1. انتخاب و تهیه مواد اولیه

• ابریشم طبیعی: اولین و مهم‌ترین مرحله در بافت فرش ابریشمی قم انتخاب ابریشم طبیعی است. این ابریشم از کرم ابریشم استخراج می‌شود و به دلیل نرمی، درخشندگی و دوام بالا برای بافت فرش‌های دستباف بسیار مناسب است. این الیاف به‌طور خاص برای بافت فرش‌های با کیفیت بالا و طرح‌های پیچیده انتخاب می‌شوند.
• پود و تار: برای بافت فرش‌های ابریشمی، از نخ‌های ابریشمی برای تار (که به‌عنوان پایه فرش عمل می‌کند) و پود (که به‌عنوان بافت فرش و تثبیت‌کننده گره‌ها است) استفاده می‌شود. علاوه بر ابریشم، گاهی از نخ‌های پنبه‌ای برای پود فرش نیز استفاده می‌کنند.
• رنگ‌آمیزی الیاف: در مراحل اولیه، رنگ‌آمیزی الیاف ابریشمی انجام می‌شود. این رنگ‌ها به‌طور عمده از مواد طبیعی و گیاهی تهیه می‌شوند. این رنگ‌ها باید ثابت و بادوام باشند تا در طول زمان تغییر رنگ ندهند.

2. طراحی و نقشه‌کشی فرش

قبل از شروع به بافت، باید طراحی و نقشه‌ی دقیق فرش آماده شود. این مرحله شامل ترسیم الگوی اصلی و مشخص کردن رنگ‌ها و ترکیب‌های مورد استفاده است.

• نقشه‌کشی دستی یا کامپیوتری: در گذشته، طراحی فرش به‌صورت دستی و توسط هنرمندان انجام می‌شد. اما در حال حاضر، بسیاری از طراحی‌ها به‌صورت کامپیوتری انجام می‌شوند تا دقت بالاتری داشته باشند. طرح‌های فرش‌های ابریشمی قم معمولاً شامل طرح‌های کف ساده و بدون نقوش پیچیده در زمینه می‌باشند.
• در طرح کف ساده، ممکن است فقط زمینه فرش با رنگ‌های مختلف طراحی شود و به‌طور کلی طرح‌های گل‌دار یا پرجزئیات در این نوع فرش‌ها کمتر دیده می‌شود.

3. آماده‌سازی دار

دار یا دار قالی وسیله‌ای است که روی آن فرش بافته می‌شود. در این مرحله، تارهای ابریشمی به‌طور موازی بر روی دار کشیده می‌شوند.

• کشیدن تارهای فرش: این تارها از جنس ابریشم طبیعی هستند و بر اساس اندازه و ابعاد فرش، تعداد آنها متفاوت است. در فرش‌های ابریشمی قم، معمولاً تعداد گره‌ها در هر اینچ مربع بیشتر از فرش‌های پشمی است.
• تنظیم پود: پس از کشیدن تارها، پود فرش آماده می‌شود. پودهای ابریشمی یا پنبه‌ای برای تثبیت گره‌ها در بین تارها به‌کار می‌روند.

4. شروع بافت و گره‌زنی

در فرش‌های ابریشمی قم، گره‌های معمولی به‌صورت گره ترکی (گره ایرانی) زده می‌شوند. در این نوع گره‌زنی، نخ‌های ابریشمی به‌طور دقیق در بین تارها قرار می‌گیرند و این فرآیند به‌صورت پیوسته ادامه پیدا می‌کند.

• گره ترکی: در این نوع گره‌زنی، نخ از زیر دو تار عبور کرده و سپس از بالای دو تار می‌گذرد. این گره باعث می‌شود که فرش به‌طور محکم و مقاوم بافته شود.
• روش گره‌زنی در فرش‌های کف ساده: در فرش‌های کف ساده، معمولاً در طراحی زمینه از یک رنگ اصلی استفاده می‌شود و به‌صورت پیوسته گره‌زنی انجام می‌شود. در این فرش‌ها، رنگ‌ها و طرح‌ها به‌طور ساده و بدون تغییرات پیچیده در زمینه فرش قرار می‌گیرند.

5. تنظیم و تثبیت بافت

پس از هر بار گره‌زنی، پود یا پود تراکم بر روی گره‌ها می‌آید تا آنها را فشرده و تثبیت کند. این فرآیند به‌صورت دستی انجام می‌شود و باید با دقت انجام گیرد تا فرش کاملاً صاف و یکدست باشد.

6. تکمیل حاشیه‌ها و طراحی نهایی

در فرش‌های ابریشمی کف ساده، حاشیه‌ها نسبت به فرش‌های طرح‌دار ساده‌تر هستند و معمولاً تنها با رنگ‌های ملایم و در نهایت با دقت بافته می‌شوند. حاشیه‌های ساده به‌عنوان خط جداکننده میان طرح اصلی و محیط اطراف فرش عمل می‌کنند.

• در این مرحله، گاهی اوقات حاشیه‌های ساده با رنگ‌های طلایی یا نقره‌ای و طرح‌های هندسی یا ساده‌تری از گل‌ها بافته می‌شود تا فرش جلوه بیشتری پیدا کند.

7. شست‌وشو و تکمیل فرش

پس از اتمام بافت، فرش باید شسته شود تا گرد و غبار و آلودگی‌ها از بین بروند و رنگ‌های آن تثبیت شوند. فرش‌های ابریشمی به‌طور ویژه نیاز به مراقبت بیشتر در شست‌وشو دارند تا درخشندگی و زیبایی طبیعی آن‌ها حفظ شود.

• شست‌وشو با مواد مخصوص: برای شست‌وشوی فرش‌های ابریشمی، از مواد شیمیایی و شوینده‌های ملایم استفاده می‌شود. این مرحله به‌طور دقیق و با دقت بالا انجام می‌شود تا از آسیب به الیاف ابریشمی جلوگیری شود.
• خشک‌کردن و پرداخت نهایی: پس از شست‌وشو، فرش باید در مکانی مناسب خشک شود تا هیچ‌گونه آسیبی به الیاف آن وارد نشود. پس از خشک‌شدن، فرش برای ایجاد نرمی و ظرافت بیشتر ممکن است به‌طور دستی پرداخت شود.

8. عرضه به بازار

فرش‌های ابریشمی قم با طرح کف ساده، پس از تکمیل به بازار عرضه می‌شوند. این فرش‌ها به‌عنوان یکی از محصولات با ارزش در دنیای فرش‌های ایرانی شناخته می‌شوند و به دلیل کیفیت بالا و دقت در بافت، در بازارهای داخلی و بین‌المللی مورد توجه قرار می‌گیرند.

نتیجه‌گیری

بافت فرش‌های ابریشمی قم با طرح کف ساده یک فرآیند طولانی و دقیق است که نیازمند تخصص، صبر و دقت فراوان است. از انتخاب ابریشم طبیعی گرفته تا گره‌زنی و شست‌وشو، هر مرحله از بافت فرش تأثیر زیادی در کیفیت نهایی آن دارد. فرش‌های ابریشمی قم به دلیل ظرافت، درخشندگی و زیبایی‌شان در بازار جهانی شناخته شده و همچنان به‌عنوان یکی از باکیفیت‌ترین فرش‌های دستباف در دنیا شناخته می‌شوند.